Botwina to młode liście i korzenie buraka ćwikłowego, które zachęcają swoim delikatnym smakiem i wysoką zawartością składników odżywczych. Pojawiają się na początku maja, to właśnie wtedy powinniśmy po nie sięgać i wprowadzać do swojego codziennego jadłospisu. Warto wiedzieć, że botwina bardzo często mylona jest z botwinką lub boćwiną, jednak obie nazwy opisują zupełnie inne produkty. Botwinką określamy zupę sporządzoną z liści i korzeni młodego buraka ćwikłowego, często zabielaną śmietaną i podawaną z ziemniakami oraz koperkiem. Boćwiną natomiast nazwiemy korzenie i liście buraka ale jego liściastej odmiany.
Botwina może wydawać się warzywem niepozornym, jednak jej wartości odżywcze znacznie przewyższają witaminy i składniki mineralne zawarte w samym buraku. Młode liście i korzenie są bogatym źródłem żelaza, potasu, witaminy A oraz witamin z grupy B. Botwina jest niskokaloryczna i dostarcza do organizmu przede wszystkim węglowodany złożone, dlatego tak chętnie sięgają po nią diabetycy. Warto by każdy kto chce dostarczyć swojemu organizmowi niezbędnych składników odżywczych, sięgnął po to warzywo. Przede wszystkim ze względu na wysoką zawartość żelaza oraz wielu antyoksydantów, które działają przeciwnowotworowo i mają pozytywny wpływ na układ krwionośny. Dzieje się tak dlatego, że antyoksydanty chronią przed wolnymi rodnikami, do których wzrostu przyczyniają się chociażby stres czy promieniowanie ultrafioletowe.
Botwina źródłem żelaza
Każdy kto decyduje się na dietę roślinną, musi pamiętać że jego spożycie żelaza znacznie się obniży. Dzieje się tak, chociaż w produktach roślinnych również ono występuje. Różnica jednak polega na tym czy żelazo jest hemowe, czy niehemowe. W roślinach występuje wyłącznie żelazo niehemowe, a jego głównym źródłem jest botwina, pietruszka, nasiona strączkowe, pestki czy ziarna. Mimo wysokiego spożycia tych produktów, często dochodzi do niedoboru składnika odpowiadającego za procesy krwiotwórcze. Dlaczego tak się dzieje? Odpowiedź jest prosta, żelazo niehemowe wchłania się w mniejszym stopniu niż żelazo pochodzące z produktów zwierzęcych. Jedną z podstawowych zasad, które pomogą zwiększyć przyswajanie tego składnika jest łączenie warzyw bogatych w żelazo, z bogatymi w witaminę C, która ułatwi jego wchłanianie do organizmu. O tej zasadzie powinny również pamiętać osoby chorujące na niedokrwistość z niedoboru żelaza i im również poza produktami zwierzęcymi, zaleca się spożycie warzyw bogatych w ten składnik.
Botwina źródłem błonnika
Jak każde warzywo, botwina zawiera dużą ilość błonnika. Składnik ten jest niezwykle ważny dla prawidłowego funkcjonowania przewodu pokarmowego. Jego zadanie polega przede wszystkim na zmniejszeniu czasu pasażu jelitowego, zwiększeniu objętości stolca, redukowaniu poziomu cholesterolu ogółem i frakcji LDL oraz obniżaniu stężenia glukozy we krwi po spożytym posiłku. Zapotrzebowanie na błonnik wynosi od 20 do 40 g dziennie, jednak jego spożycie w Polsce nadal jest zbyt niskie. Warto sięgnąć po botwinę przede wszystkim będąc na diecie tradycyjnej, to ona pozwoli zredukować poziom cholesterolu, który wzrasta wraz z ilością spożytego mięsa. Poza błonnikiem na obniżenie poziomu cholesterolu wpływają również flawonoidy i betacyjany, które poza dobrymi wynikami badań, odpowiadają za intensywny kolor warzywa.
Botwina, a układ nerwowy
Składnikami odpowiadającymi za zdrowie i funkcjonowanie układu nerwowego są witaminy z grupy B. Botwina zawiera dużą ilość witaminy B9 czyli kwasu foliowego, który jest niezwykle ważny dla kobiet planujących lub będących w ciąży. Od jego spożycia zależy bowiem, rozwój układu nerwowego u dziecka i brak występowania wady cewy nerwowej. W tym fioletowym warzywie znajduje się również ryboflawina, która odpowiada za prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego. Witamina ta bierze udział w metabolizmie węglowodanów i wytwarzania z nich energii, która chroni nas przed zmęczeniem. Istotne jest więc wprowadzenie do swojego jadłospisu produktów bogatych w te składniki, szczególnie gdy prowadzimy intensywny i stresujący tryb życia.
Botwina, a starzenie się organizmu
Istotnym składnikiem występującym w botwinie jest witamina A, która odpowiada za prawidłowe widzenie. Retinol należy do grupy witamin rozpuszczalnych w tłuszczach, dlatego rzadko dochodzi do jego niedoborów w organizmie. Poza dobroczynnym wpływem na zdrowie oczu, wpływa na regenerację nabłonka i chroni przed rozwojem nowotworów. Razem z witaminą E znajdują zastosowanie w kosmetykach i zabiegach, obie bowiem nazywane są „witaminami młodości”. Zarówno retinol jak i witamina E używane są w kosmetologii, do poprawiania stanu skóry oraz niwelowania zmian trądzikowych. Przeciwutleniające właściwości posiada również występująca w botwinie witamina C, która wpływa na syntezę kolagenu i elastyny. Ponadto zmniejsza stres oksydacyjny i pomaga usuwać z organizmu wolne rodniki, które powstają podczas stresu, palenia tytoniu czy spożywania wysokoprzetworzonej żywności.
Kto powinien unikać botwiny
Włączenie botwiny do swojej diety ma wiele korzyści, jednak ze względu na wysoką zawartość szczawianów nie jest zalecana dla każdego. Powinny obawiać się ich spożycia osoby u których występują niedobory wapnia, witaminy D oraz chorzy na kamicę nerkową. Jeśli żadna z tych dolegliwości u nas nie występuje, nie warto bać się warzyw bogatych w szczawiany. Produkty takie jak botwina, rabarbar czy szczaw są zdrowe i zawierają dużo wartościowych składników. Mimo wszystko warto podczas przygotowywania z nich potraw dodać mleka lub jogurtu, które dostarczą nam wapnia.
Przygotowanie
Botwina nie wymaga długiego gotowania czy innej obróbki termicznej. Jej delikatne listki i łodyżki warto dodać w surowej postaci do sałatek czy koktajli. Ich smak jest na tyle neutralny, że z łatwością połączymy go zarówno w daniach wytrawnych jak i słodkich owocowych koktajlach zwiększając tym samym ich wartość odżywczą. Korzenie również możemy spożywać na surowo na przykład jako przekąska z kozim serem, jednak równie dobrze sprawdzą się ugotowane.
Najpopularniejszym daniem opartym na botwinie jest zupa zwana botwinką, którą podajemy z ziemniakami. W upalne dni możemy ją zamienić na chłodnik litewski na bazie kefiru lub zsiadłego mleka. To nie przypadek, że do wielu potraw z botwiną pasuje dodatek sera, kefiru czy innego nabiału. Warto o tym pamiętać, by zniwelować antyodżywcze działanie szczawianów. Co jednak zrobić gdy nasza dieta jest oparta tylko i wyłącznie na roślinach? Na szczęście coraz częściej można spotkać wegańskie odpowiedniki śmietanki czy napoje roślinne, które są wzbogacane w wapń. Warto sprawdzać składy i wybierać te produkty, które są fortyfikowane w witaminy i składniki mineralne dostarczane wyłącznie z produktami zwierzęcymi. Możemy również zamiast kupowania roślinnych zamienników używać produkty naturalnie bogate w wapń czyli ziarna maku, sezamu czy nasiona chia i dodawać je do dań bogatych w szczawiany.
Jeżeli podobają Ci się nasze artykuły, będziemy wdzięczni za polubienie nas w mediach społecznościowych :) Będzie to dla nas jasny sygnał, że czytelnicy chętnie odwiedzają nasz portal i interesują ich nasze publikacje. Dzięki temu będziemy mogli dotrzeć też do większego grona odbiorców i kontynuować rozwój portalu :)
Dziękujemy za odwiedziny!
