Czym są falafele?
Obecnie falafele są popularnym daniem ulicznym w całym Izraelu, które zyskało sławę na całym świecie, głównie wśród wegan i wegetarian. Praktycznie w każdym większym polskim mieście znajdziemy restaurację (nawet nie jedną), która w swoim menu oferuje pozycję z falafelem. Mało tego, nawet małe lokalne fast-foody robią ukłon w stronę osób rezygnujących z jedzenia mięsa i również decydują się na wprowadzenie falafela jako zamiennika baraniny czy kurczaka.
Falafel to tradycyjne danie kuchni śródziemnomorskiej. Termin „falafel" może odnosić się zarówno do pojedynczych kulek, jak i do całego dania zawierającego falafel. Zazwyczaj przygotowuje się go ze zmielonych nasion strączkowych i doprawia wieloma aromatycznymi składnikami, aby uzyskać pikantną i aromatyczną masę, z której formuje się kulki. Tradycyjnie w falafelach wykorzystuje się ciecierzycę lub bób (fasolę fava), a w niektórych przepisach stosuje się kombinację obu tych nasion strączkowych. W przypadku ciecierzycy należy używać ciecierzycy suszonej, ponieważ zapewnia ona odpowiednią konsystencję. Następnie surową falafelową masę smaży się w oleju o określonej temperaturze. Olej musi być na tyle gorący, aby kulki falafela stały się chrupiące na zewnątrz, przy czym tłuszcz nie przedostał się do wnętrza falafela. Po zakończeniu smażenia podaje się je najczęściej z pitą lub świeżym pieczywem, gęstym dipem i przyozdabia świeżymi warzywami.
Historia falafela
Chociaż dokładne pochodzenie falafela nie jest do końca jasne, to jednak na ten temat istnieje wiele popularnych teorii. Większość z nich jest zgodna co do tego, że falafel powstał w Egipcie. Jednak to, dokładnie, kiedy i przez kogo został przyrządzony, jest raczej kwestią sporną. Niektórzy twierdzą, że pochodzi on sprzed około 1000 lat od egipskich Koptów, którzy przywieźli go ze sobą z Bliskiego Wschodu. Inni twierdzą, że falafel może mieć swoje źródło w Indiach w VI wieku.
Twierdzenie, że kuchnia indyjska mogła mieć wpływ na wynalezienie falafela, jest uzasadnione. W Indiach jest wiele smażonych potraw, które powstały wcześniej niż falafel, a które mają podobny kształt i konsystencję.
Jedna z bardziej akceptowanych teorii umieszcza wymyślenie falafela w bardziej współczesnych czasach, pod koniec XIX wieku. Mniej więcej w tym okresie danie to zaczęło pojawiać się w literaturze egipskiej, zaraz po okupacji brytyjskiej w 1882 roku. Według tej teorii brytyjscy oficerowie podczas pobytu w Indiach rozsmakowali się w smażonych krokietach warzywnych i poprosili egipskich kucharzy o przygotowanie ich wersji z lokalnych składników.
Uważa się, że falafel pojawił się najpierw w Aleksandrii, głównym porcie Egiptu i mieście, w którym znajdowała się największa koncentracja wojsk europejskich. W przeciwieństwie do wielu popularnych wersji serwowanych w dzisiejszych restauracjach falafel był przygotowywany z bobu (fasoli fava). Ponieważ nazwa fasoli fava w języku egipskim brzmi ful, uważa się, że słowo falafel pochodzi właśnie z tych oryginalnych śródziemnomorskich przepisów.
Pierwotne danie egipskie było przygotowywane z fasoli fava, w miarę jak falafel przenosił się na północ, kucharze zastępowali go ciecierzycą. Do niedawna najbardziej znaczącym wkładem w ewolucję tej potrawy było umieszczanie w kanapkach z falafelem nowych dodatków, od buraków po frytki, jednak obecnie fantazje kulinarne są nieograniczone i mnogość możliwości wariantów falafela dostępnych w restauracjach może wręcz onieśmielać.
Wartość odżywcza falafela
Istnieje wiele przepisów na idealny falafel i tak naprawdę ciężko określić ogólną wartość odżywczą falafela. Niemniej jednak nie można zaprzeczyć, że z jednej strony jest to danie smażone na głębokim tłuszczu i przyrządzone w nieodpowiedni sposób (taki, kiedy masa wchłania bardzo dużo oleju), może być naprawdę kalorycznym daniem. Jednak z drugiej strony, podstawą falafela są zdrowe nasiona strączkowe, które są źródłem białka, błonnika i niezbędnych składników mineralnych, takich jak żelazo, wapń czy potas. W wyborze lub domowym przygotowywaniu falafela najważniejszy jest balans. Możesz zdecydować się na opcję pieczoną, z mniejszą ilością tłuszczu lub zwrócić szczególną uwagę na zdrowe i lekkie dodatki.
Podczas domowego gotowania warto skorzystać z gotowych produktów. Mieszanka do przygotowania falafeli jest nie tylko gwarancją tego, że danie będzie kulinarnym sukcesem, ale także zdrowym i pełnowartościowym posiłkiem.
Falafel dla wegan, wegetarian i nie tylko
Na pierwszy rzut oka może wydawać się to dziwne, jednak falafele są zaskakująco uniwersalnym rodzajem jedzenia. Oznacza to, że z reguły jest to jedzenie odpowiednie dla osób o różnych wymaganiach dietetycznych. Uważa się je za przyjazną wegetarianom alternatywę dla większości mięsnych potraw miejskich, a w zależności od tego, kto przyrządza falafel, można go również uznać za posiłek wegański. Ponadto falafel nie zawiera glutenu, jajek i nabiału. Prawie każdy może wybrać falafel i być zadowolony z tego posiłku. Istnieją mięsne warianty tego przepisu, ale z technicznego punktu widzenia nie są one uznawane za prawdziwy falafel.
Bibliografia
- https://www.ekologia.pl/styl-zycia/kuchnia/falafel-wlasciwosci-sklad-i-wykorzystanie-falafela,25288.html
- Raviv, Y. (2015). Falafel nation: Cuisine and the making of national identity in Israel. U of Nebraska Press.
- Gvion, L., Wesley, D., & Wesley, E. (2012). Beyond hummus and falafel: social and political aspects of Palestinian food in Israel (Vol. 40). Univ of California Press.
- https://dziendobry.tvn.pl/przepisy-kulinarne/przepis-na-falafel-z-ciecierzycy-z-soczewicy-z-bobu--dzien-dobry-tvn-da3169
