FIT OR SWEET
Kategorie
Archiwum
nie pon wto śro czw pią sob
1 2
3 4 5 6 7 8 9
10 11 12 13 14 15 16
17 18 19 20 21 22 23
24 25 26 27 28 29 30
31
Żywność naszych czasów, czyli produkty przetworzone 0
Żywność naszych czasów, czyli produkty przetworzone
 

Sposób odżywiania ma kluczowy wpływ na stan zdrowia, dlatego coraz więcej osób przykłada ogromną wagę do tego, w jaki sposób komponowana jest dieta. Jednak współczesny tryb życia - dynamiczny, zapracowany, stresujący - nie sprzyja przygotowywaniu posiłków i ich regularnemu spożywaniu. Efektem jest rosnąca popularność żywności łatwej i szybkiej w przygotowaniu - zup i sosów w proszku, gotowych wyrobów garmażeryjnych, fast - foodów czy wypieków. Niewątpliwą zaletą takiej żywności - poza prostotą jej przyrządzenia - jest długi termin przydatności do spożycia. Takie produkty są zatem pożądane zarówno przez konsumentów, jak i producentów żywności. Niestety - ceną za takie właściwości żywności jest jej zubożenie w cenne związki odżywcze. I to podstawowa wada tzw. żywności wysokoprzetworzonej, która coraz częściej dominuje w diecie.

Należy jednak podkreślić, że nie zawsze żywność określana szerokim terminem „żywność przetworzona” jest jednoznaczna z małowartościowymi produktami. Wszystko zależy od stopnia przetworzenia żywności.

Żywność przetworzona i wysokoprzetworzona - co je różni?

Przetwarzanie żywności to szereg różnorodnych procesów przetwórczych, których celem jest zmiana składu lub właściwości produktu. Powody, dla których żywność poddawana jest procesom przetwórstwa są bardzo zróżnicowane.

Podstawowym celem przetwórstwa żywności jest uczynienie jej zdatną do spożycia, jak ma to miejsce w przypadku obróbki cieplnej mięsa. Przetwarzanie żywności ma na celu także wydłużenie czasu przydatności do spożycia - i tu stosować można takie metody jak kiszenie, pasteryzowanie, mrożenie czy konserwowanie. Kolejnym podstawowym celem przetwórstwa żywności jest nadanie jej pożądanych cech fizykochemicznych, spełnienie wymagań konsumentów dotyczących smaku czy wyglądu żywności, a także ułatwienia strawności produktów. Okazuje się zatem, że przetwórstwo żywności to bardzo szerokie pojęcie, które nie powinno być zawsze utożsamiane z negatywnym wpływem na wartość odżywczą produktów.

Zgodnie z definicją International Food Information Council (Międzynarodowej Rady ds. Informacji o Żywności) wyodrębnić można kilka kategorii żywności:

  • kategoria I to żywność minimalnie przetworzona, która poddawana jest takim procesom przetwórczym, które są niezbędne do tego, aby żywność ta mogła być spożywana; mowa tu przede wszystkim o tych produktach, które muszą być poddane obróbce cieplnej - mleku, jajach, warzywach, mięsach czy rybach
  • kategoria II to produkty poddawane takim procesom, które pozwalają na zachowanie świeżości, a jednocześnie - maksimum wartości odżywczych; do tej grupy produktów zaliczono mrożone owoce i warzywa, soki owocowe czy przetwory
  • kategoria III to żywność z dodatkiem związków mających poprawić jej walory smakowe i wizualne - słodziki, przyprawy, konserwanty, oleje, aromaty i barwniki; zaliczamy tu m. in. pieczywo, wypieki cukiernicze, sery
  • kategoria IV to produkty gotowe do spożycia, które zostały poddane procesom przetwórczym wydłużającym datę przydatności do spożycia oraz poprawiającym walory smakowe; mowa m. in. o słodyczach, słodzonych napojach, słonych przekąskach, płatkach kukurydzianych
  • kategoria V to posiłki przygotowane do spożycia i zapakowane, takie jak dania mięsne, pizza, makarony z sosem.

To nie jedyny system klasyfikacji żywności przetworzonej - zgodnie z klasyfikacją żywności NOVA wyróżnić można cztery grupy produktów, uwzględniające stopień przetworzenia żywności oraz jej walory odżywcze. Ta skala jest najlepiej rozumiana przez konsumentów i pozwala na odróżnienie produktów zdrowych od tych, które należy unikać:

  • grupa 1 to produkty nieprzetworzone lub przetworzone w minimalnym stopniu; poddanie ich procesom obróbki cieplnej umożliwia ich spożycie, a także wydłuża trwałość produktów; procesy przetwórcze obejmują gotowanie, pieczenie, chłodzenie, mrożenie, fermentację lub pasteryzację
  • grupa 2 to przetworzone składniki kulinarne, które stosowane są głównie jako dodatki do potraw - masło, olej, miód, sól czy cukier
  • grupa 3 to żywność przetworzona, do której dodawane są związki wydłużające trwałość i poprawiające smak; tego typu żywność zawiera krótką listę składników, zatem nie można ich jednoznacznie zaklasyfikować jako niezdrowe i bezwartościowe; mowa m. in. o pieczywie, peklowanych mięsach, owocach w puszce czy solonych orzeszkach
  • grupa 4 to żywność wysokoprzetworzona, obfitująca w nadmierne ilości cukru i soli, syntetycznych barwników i aromatów, konserwantów, stabilizatorów i słodzików; tego typu żywność określana jest mianem żywności wysokoprzetworzonej, a jej udział w codziennej diecie powinien być ograniczony do minimum; do żywności wysokoprzetworzonej zalicza się m. in. fast - foody, słodycze, słodycze, słone przekąski, dania instant, parówki, konserwy mięsne, margaryny twarde, słodzone płatki śniadaniowe, gotowe dania mięsne i garmażeryjne.

Wiele produktów spożywanych codziennie jest wysokoprzetworzona.

Dlaczego nie warto sięgać po żywność wysokoprzetworzoną?

Spożywanie żywności wysokoprzetworzonej powinno być zminimalizowane, gdyż tego typu produkty wpływają negatywnie na zdrowie. Wynika to zarówno z wysokiej podaży związków zaburzających prawidłowe funkcjonowanie organizmu, jak i ograniczonej podaży cennych związków odżywczych.

Tym, co charakteryzuje żywność ultraprzetworzoną jest wysoka zawartość tłuszczów trans, cukru i jego pochodnych (syrop glukozowo - fruktozowy, fruktoza), soli, syntetycznych słodzików, aromatów i barwników, konserwantów. Ponadto żywność przetworzona dostarcza zbyt wielu kalorii. Nadmierne spożywanie tego typu związków może przyczynić się do rozwoju takich chorób przewlekłych jak otyłość, cukrzyca typu 2, choroby układu sercowo - naczyniowego (miażdżyca, nadciśnienie, zawał serca), nowotwory czy alergie. A co więcej - w badaniach klinicznych wykazano, że wysokoprzetworzona żywność może zwiększyć ryzyko przedwczesnej śmierci.

Kolejny negatywny aspekt spożywania żywności wysokoprzetworzonej dotyczy problemów z odpowiednim zbilansowaniem jadłospisu pod kątem zawartości cennych związków odżywczych. Procesom przetwarzania żywności towarzyszy zubożenie jej w witaminy, składniki mineralne, antyoksydanty, cenne aminokwasy, nienasycone kwasy tłuszczowe czy błonnik. Zbyt niska podaż tych związków może sprzyjać rozwojowi licznych schorzeń. Zbyt niska podaż witamin z grupy B (zwłaszcza witaminy B9 i B12) wpływa negatywnie na funkcjonowanie układu sercowo - naczyniowego, zwiększając ryzyko rozwoju miażdżycy; zbyt niska podaż błonnika kojarzona jest z większym ryzykiem rozwoju raka jelita grubego. Antyoksydanty neutralizują wolne rodniki, spowalniając procesy starzenia się organizmu, a także nowotworzenia; gdy jest ich zbyt mało w diecie, wówczas organizm narażony jest na tzw. stres oksydacyjny.

Bibliografia:

Bleiweiss - Sande R. i in., Robustness of food processing classification system; Nutrients, 2019, Jun, 11 (6)

Weaver C. i in., Processed food: contributions to nutrition; Am J Clin Nutr., 2014, Jun, 99 (6)

Blanco - Rojo R. i in., Consumption of ultra - processed food and mortality: a national prospective cohort in Spain; Mayo Clin Proc, 2019 Nov, 94 (11)

 

Jeżeli podobają Ci się nasze artykuły, będziemy wdzięczni za polubienie nas w mediach społecznościowych :) Będzie to dla nas jasny sygnał, że czytelnicy chętnie odwiedzają nasz portal i interesują ich nasze publikacje. Dzięki temu będziemy mogli dotrzeć też do większego grona odbiorców i kontynuować rozwój portalu :)

Dziękujemy za odwiedziny!

Komentarze do wpisu (0)

do góry
Sklep jest w trybie podglądu
Pokaż pełną wersję strony
Sklep internetowy Shoper Premium